
Emniyet sağlayan en önemli iki unsur makine ve tabii ki makineyi kullanan operatördür. Dünyada 70 yılı aşkın süredir var olan sektörde geçmiş yıllarda görülen hatalar ve gelişen teknolojik şartlar sonucunda tüm platformların günümüzde emniyet açısından tam donanımlı olarak geldiğini söyleyebiliriz. Ülkemizde 2000’li yıllarda giriş yapmış platformlarla ilgili çok nadir olarak yaşanan iş kazalarının genellikle operatörlerin bilinçsiz olmasından kaynaklandığını, bununla beraber makinelerin bakımsız oluşu ya da emniyet donanımlarının test edilmemesinin de kazalara sebebiyet verdiğini ifade edebiliriz.
TEHLİKELER
Personel yükseltici platformlarda en ölümcül ve ciddi kazalar şunlardan kaynaklanmaktadır:
1. Sıkışma: Operatör sepetin bir parçası ile sabit bir yapı arasına sıkışarak (örneğin sepetle içten sürtün çatısı altındaki manevra yapmaya çalışırken). Operatör sepetteki kumanda kutusuna sıkışarak makinenin çalışmasını durduramaz.
2. Devrilme: Makinenin devrilmesiyle operatör makineden fırlayabilir.
3. Düşme: Operatör çalışma esnasında ya da makineyi engebeli bir zeminde kullanırken sepetten düşebilir.
4. Çarpışma: Platform, çalışma alanındaki insanlara, baş üstü engellere veya yakındaki diğer iş makinelerine çarpabilir.
RİSKİ AZALTMAK
Yapılacak işe ve çalışma ortamına en uygun platformu seçmek oldukça önemlidir. Platformda çalışan kişiyi herhangi bir acil durumda kurtarmak için bir plan yapılmalı ve uygulanmalıdır. Çalışma esnasında mutlaka yer personeli bulundurulmalı, bu kişi acil durum müdahalelerini ve makineyi nasıl kullanacağını bilmelidir.
Platform tehlikelerinden kaynaklanan riski azaltacak bazı önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Yüksekte Çalışma: Operatörlere tehlikeler ve izlenecek güvenli çalışma işlemi hakkında kısa bilgiler verilmelidir. Operatörün sıkışıp makinenin kumandasını arasında kalabileceği çalışma tarzları, tüm bu tarz durumlar olabileceği düşünülerek yapılan bir platform seçilmelidir. Bu amaçla tasarımların muhafazalı ya da başka şekilde korunan kumanda kolları olmalıdır. Sepet içi düzenin sürekli sabitlenmesi de operatörün çalışırken dengesini kaybetme riskini azaltacaktır.
2. Zemin Koşulları: Platform sağlam ve düz bir zeminde kullanılmalıdır. Makinenin ağırlığı, uyguladığı zemin basıncı ve zeminin maksimum dayanma gücü mutlaka bilinmelidir. Çukurlar, menholler, rögarlar ve sıkıştırılmamış dolgular gibi zemin özellikleri devrilmeye neden olabilir.
3. Denge Ayakları: Eğer mevcutsa platform yükseltilmeden önce denge ayakları uzatılmalı ve sabitlenmelidir. Zemine uygulanan basıncı yaymak için mutlaka destek plakaları kullanılmalıdır.
4. Korkuluklar: Platformun uygun korkuluklara sahip olduğundan ve korkulukların yerlerine sağlam bir şekilde oturduğundan emin olunmalıdır.
5. Düşmeleri Önleme: Platformdan düşme tehlikesi için sepet içerisinde üreticinin belirlediği bağlama noktalarına takılmak üzere kısa hatlı bir emniyet kemeri kullanılmalıdır.
6. Sepetten Malzeme Düşmesi: Sepetten düşebilecek alet veya nesnelerin aşağıda bulunan insanlara gelmemesi için platformun etrafı uygun bir şekilde bariyerler ya da şeritlerle çevrelenmelidir.
7. Hava Koşulları: Şiddetli rüzgarlar platformların dengesini bozabilir. Makinenin maksimum çalışma rüzgar hızı mutlaka bilinmeli ve ortama uygun bir makine seçilmelidir. Fırtına, kar gibi şiddetli hava koşullarından sonra makine mutlaka kontrol edilmelidir.
8. Malzeme Yerleştirme: Platform malzeme yerleştirme amacıyla kullanılıyorsa, malzemelerin ağırlığı ve boyutları bilinmelidir. Elle taşıma ve yük dağılımı sorunları göz önünde bulundurulmalıdır. Malzemeleri çalışma pozisyonuna taşımak için ilave kaldırma ekipmanına ihtiyaç olabilir.
9. Yakındaki Tehlikeler: Platform gerilim hatlarının ya da diğer tehlikeli makinelerin yakınında kullanılmamalıdır. Platformun herhangi bir bölümü, enerji yüklü aksamın olduğu bir rota üzerine girmesine izin verilmemelidir.
EĞİTİM VE YETERLİLİK
Platform operatörleri, uygun bir eğitim kursuna katılmış ve eğitim faaliyet kategorileri listesinde sertifika, lisans veya pasaport almış olmalıdır. Eğitim kursu tarafından verilen eğitim yeterli olmalı, operatörler kullandıkları belli marka ve model makine üzerinde; bu kumanda fonksiyonları, günlük kontroller, kullanım, vb. konuları içeren bir tanıtım görmelidir.
MUAYENE, BAKIM VE KONTROL
Üreticinin talimatına ve her bir platform ile ilgili risklere uygun olarak günlük görsel kontroller, düzenli muayeneler ve testler yapılmalıdır. Çalışma başlamadan önce günlük kontroller tamamlanmalı, platform sahada kullanımdayken de periyodik olarak kontroller sürmelidir. Düzenli yapılan muayeneler ve testler, üretici veya işverenin belirlediği bir kişi ya da bağımsız bir kontrol kuruluşu tarafından yapılmalı ve kontrol belgesine sahip olmalıdır.